Бу күннэргэ «Ситим» медиа-біліх кіҕүлээґининэн, «Кыым тэриллиэн иннинээҕи саха олоҕо» диэн 2011 сыл бэрт дьикти, сонун халандаара күн сирин кірді.

«Урукку іттүгэр маннык халандаар оІоґулла илик» да диэтэххэ улахан омуннааґын буолбатах буолуо. Халандаарга саха бастакы худуоґунньуга, Саха сиригэр биир бастакынан хаартыскаҕа түґэриинэн систиэмэлээхтик дьарыктаммыт, удьуор интэлигиэн-сырдатааччы Иван Васильевич Попов түґэрбит хаартыскалара киирдилэр. Биллэрин курдук, Поповтар аймах хас эмэ кілүінэ устата ытык Таатта сирин сібүлээн, дойду оІостон олорбуттара. Эґэлэрэ түґэрбит хаартыскаларын кини сиэннэрэ, бэчээт эйгэтин үлэґиттэрэ, ини-бии худуоґунньуктар Иван уонна Гаврил Поповтар саІардан, іІніін, аныгылыы-быґыылаан таґаалаан оІорон таґаардылар.

Бу халандаарга баар хаартыскалар этнография, билим іттүнэн улахан сыаннастаахтара саарбахтаммат. Аны туран, үгүстэрэ урукку іттүгэр хаґан да бэчээккэ тахса сылдьыбатах, дьон-сэргэ билбэт хаартыскалара. Ол курдук, хаартыскаларга 19-с үйэ саІатыгар олорон ааспыт саха дьонун дьүґүннэрэ-бодолоро, таІастара-саптара, олохторо-дьаґахтара субу баардыы илэ кістір. Холобур, бу халандаарга оттуу, бултуу, хотону сыбыы, ынаҕы ыы, оту тиэйэ, тары тоІоро, оонньуу-кірүлүү, ыґыахтыы сылдьар саха дьоно, (кыыра сылдьар ойуунугар тиийэ), оччотооҕу саха тутуулара: ураґалар-бабаарыналар уо.д.а. барыта ыйдарынан, дьарыктарынан кірін наардаммыттар. Судургутук эттэххэ, ыам ыйыгар – ынаҕы ыы сылдьар дьон. Балаҕан ыйыгар – балаҕаны сыбыы сылдьар дьахталлар уо.д.а.

Биллэрин курдук, быйыл «Кыым» хаґыат 90 сааґын бэлиэтиир. Бу хаартыскалар сүүсчэкэ сыл анараа іттүгэр түґэриллибит буоланнар, «Кыым» хаґыаты кытта иэл-тиэл, иэрэ-баара саастаахтар. Онон, холобур, сахалыы тылынан тахсар хаґыат үлэґиттэригэр барыларыгар да күндү суолталаахтар. Бу курдук тэринэн-дьаґанан олорбут тірүттэрбит «Кыым» хаґыаты кытта олох түґүүлэрин-тахсыыларын барыларын ааҕан, үірэн-хомойон, ууґаан-тэнийэн бүгүІІү күІІэ тиийэн кэллэхтэрэ.

«Кыым тэриллэрин саҕанааҕы саха олоҕо» халандаар 2011 сылы ыйдарынан наардаан хабарын тэІэ, кэннигэр 2012 сыллаах сыґыарыылаах. Онон саха ыалыгар балай эмэ ір кэм устата «сулууспалыыр» кыахтаах. Оттон хаартыскалары букатын үйэ да тухары ыйаан туруоруохха сіп.

Халандаар тахсыбыт тираґа элбэҕэ суох. Матан баран хомойо сылдьыбат туґугар, күн бүгүн булан атыылаґарга тиэтэйиІ.

Халандаар «Бэчээт дьиэтигэр» (Орджоникидзе уул. 31-рэ) 110 хоско атыыланар.

Билсэр тіл. 34-05-03.

www.kyym.ru
28.01.2011 10:36 | оригинал статьи | просмотров: 22907